Imaxe de cabeceira

MOVEMENTOS MIGRATORIOS
IBEROAMERICANOS

FONTES DOCUMENTAIS ESPAÑOLAS

ARQUIVOS MILITARES

Ata a publicación da Lei 27/1992 de portos do estado e da mariña mercante, que designa as capitanías marítimas como novos órganos periféricos da Administración Marítima dependentes do Ministerio de Fomento, as comandancias de mariña e as capitanías de porto pertenceron á Administración Militar. Estas institucións tiñan funcións relacionadas co despacho dos buques e o control dos pasaxeiros. A súa documentación consérvase nos arquivos dependentes do subsistema arquivístico da Armada do Ministerio de Defensa.

Estes fondos son importantes se temos en conta que a emigración a Ultramar se realizou maioritariamente a través dos portos españois. Coa xeneralización da máquina de vapor como elemento propulsor na navegación transatlántica, a finais do século XIX, o número de portos nos que podían embarcar os modernos buques de vapor reduciuse, polo que a maior parte das saídas se realizaron fundamentalmente a través de quince portos españois: Almería, Barcelona, Bilbao, Cádiz, A Coruña, Xixón, As Palmas, Málaga, Palma de Mallorca, Santa Cruz da Palma, Santa Cruz de Tenerife, Santander, Valencia, Vigo e Vilagarcía. Os capitáns dos buques debían entregar nas capitanías dos portos relacións análogas ás de Sanidade Marítima, é dicir, copia das patentes que incluían a lista de pasaxeiros ao dorso. Hoxe en día esta documentación encóntrase moi dispersa, aínda que se pode rastrexar nos seguintes arquivos do Ministerio de Defensa:

Archivo General de la Marina Álvaro de Bazán

Enderezo: Plaza de Pradillo, 12. Viso del Marqués, Ciudad Real.
Tel.: (00 34) 926 33 67 43
Correo electrónico: archivoalvarodebazan@fn.mde.es
Páxina web: https://patrimoniocultural.defensa.gob.es/es/centros/archivo-marina-alvaro-bazan/portada

Conserva documentación dos Departamentos Marítimos de Cádiz (1604-1936), Cartaxena (1633-1984) e Ferrol (1633-1984). Igualmente, identificáronse listas de pasaxeiros na serie de Despachos de buques do Departamento Marítimo de Ferrol (1876-1929).

Archivo Naval de Canarias

Enderezo: Calle Verdi, 15. 35001 Las Palmas de Gran Canaria.
Tel.: (00 34) 928 33 75 03
Páxina web: https://patrimoniocultural.defensa.gob.es/es/centros/archivo-naval-canarias/portada

Posúe o fondo da Comandancia Militar de Mariña das Palmas (1898-1995).

Archivo Naval de Cartagena

Enderezo: Calle Real s/n. Arsenal Militar de Cartagena (Cartagena Naval). 30290 Cartagena
Tel.: (00 34) 968 12 71 37
Correo electrónico: arnacart@fn.mde.es
Páxina web: https://patrimoniocultural.defensa.gob.es/es/centros/archivo-naval-cartagena/portada

Custodia a documentación das Comandancias de Mariña de Alacant (1969-1976), Barcelona (1971-1980), Cartaxena (1921-1976), Castellón (1818-1976), Eivisa (1894-1954), Palma de Mallorca (1952-1994) e Valencia (1948-1955).

Archivo Naval de Ferrol

Enderezo: Sala de Armas. Arsenal Militar (Ferrol-Naval). 15490 Ferrol, A Coruña.
Tel.: (00 34) 981 33 89 47
Correo electrónico: archivonavalferrol@fn.mde.es
Páxina web: https://patrimoniocultural.defensa.gob.es/es/centros/archivo-naval-ferrol/portada

Conserva a documentación das comandancias de mariña de Bilbao (1895-1991), Ferrol (1808-1975), Xixón (1850-1947), A Coruña (1869-1979), San Sebastián (1849-1987), Santander (1870-1975), Vigo (1883-1970) e Vilagarcía (1901-1975).

Archivo Naval de San Fernando

Enderezo: Población Militar de San Carlos s/n. 11110 San Fernando, Cádiz.
Tel.: (00 34) 956 54 50 00, ext. 35000
Páxina web: https://patrimoniocultural.defensa.gob.es/es/centros/archivo-naval-san-fernando/portada

Actualmente teñen identificados os fondos da Comandancia de Mariña de Alxeciras (1919-1975), Ceuta (1942-1980) e Sevilla (1928-1971).